نقد و بررسی
کتاب سنگر و قمقمه های خالیسنگر و قمقمه های خالی نویسنده بهرام صادقی انتشارات نیلوفر
توضیحات کتاب سنگر و قمقمه های خالی
«سنگر و قمقمه‌های خالی» شامل ٢٧ داستان از بهرام صادقی است. اولین این داستان‌ها با عنوان «فردا در راه است» نخستین‌بار در سال ١٣٣٥ در مجله سخن چاپ شده است و داستان آخر، یعنی «عافیت»، در سال ١٣٤٦ در فردوسی ماهانه. با خواندن خطی این داستان‌ها سیر تحول صادقی را به‌خوبی درمی‌یابیم. فردا در راه است داستانی است بیشتر با حال و هوای قصه کلاسیک، هرچند رگه‌هایی از داستان مدرن هم در آن به چشم می‌خورد و همچنین رگه‌ای از علاقه صادقی به داستان پلیسی. در این داستان هنوز از طنز جنون‌آمیز صادقی رد چندانی نیست. از داستان دوم یعنی وسواس این طنز به‌تدریج خود را نشان می‌دهد و همین‌طور که پیش می‌رویم از داستانی به داستان دیگر پخته‌تر و پخته‌تر می‌شود و در داستان‌هایی چون «سنگر و قمقمه‌های خالی»، «با کمال تاسف»، «آقای نویسنده تازه‌کار است»، «سراسر حادثه» و «قریب‌الوقوع» اوج می‌گیرد. گرچه در این بین داستان‌هایی هم هستند که با این ترتیب خطی نمی‌خوانند و قدری متفاوت‌ترند. در یادداشت ناشر بر چاپ اول کتاب که در همان سال ١٣٤٩ نوشته شده و سرآغاز چاپ تازه «سنگر و قمقمه‌های خالی» هم آمده، درباره ترتیب و انتخاب داستان‌های این کتاب می‌خوانیم: «فردا در راه است نخستین و عافیت آخرین داستانی است که از نویسنده این مجموعه در مطبوعات فارسی چاپ شده است. پیش از آن و پس از این نیز بهرام صادقی داستان‌های دیگری نوشته که هیچ‌یک تا امروز به‌طبع نرسیده و طبعا در این مجموعه هم نیامده است. اما این مجموعه حاوی همه داستان‌های چاپ‌شده نویسنده آن نیست: یکی دوتا از آنها را که به نظر ما ارزششان در حد داستان‌های این مجموعه نبود کنار گذاشتیم و بعضی دیگر را که قطعات منتخبی از داستان بلند چاپ‌نشده‌ای به‌نام «خانه‌هائی از گل» بود برای کتاب مستقل دیگری در نظر گرفتیم و بعضی داستان‌ها را هم بعید نیست که با همه جستجوهامان نیافته باشیم. زیرا در حین چاپ این کتاب متاسفانه به نویسنده‌اش دسترس نداشتیم و ناشر ناچار شد که جمع‌آوری و انتخاب و ترتیب داستان‌ها را خود برعهده بگیرد. در مورد قسمت اخیر، یعنی ترتیب چاپ داستان‌ها که به ترتیب تاریخ نگارش آنهاست، توضیحی ضروری است: بعضی از داستان‌ها مصرحا تاریخ نگارش داشت و بعضی نداشت؛ داستان‌های بی‌تاریخ را از روی تاریخ نخستین چاپ آنها تنظیم کردیم و داستان‌های تاریخ‌دار را در خلال آنها گنجاندیم، جز در مورد داستان «گرد هم» که از خود نویسنده شنیده بودیم که آن را پیش از «داستان برای کودکان» نوشته بوده است، و از سبک و بیان و برداشت آن هم پیداست که باید از کارهای نخستین او باشد».
0دیدگاه